Што было ў нашай Старыне, і не было нідзе ў іншых вёсках (ды што – у вёсках, нават у саміх Вушачах на той час!), дык гэта – брук.
У вясеннюю ці асеннюю гразь да Старыны можна было дабрацца з вялікай цяжкасцю, і то – толькі пешшу. Каб праехаць на машыне – і мовы не магло быць! Па дарозе на Дольцы было 3-4 месцы, дзе ніякі ўсюдыход не праедзе!.. Трактары – і тыя буксавалі.
А дабраўшыся да Старыны, можна было прайсці па вёсцы, не запэцкаўшы ногі. Галоўная вясковая вуліца ў нас вымашчана брукам.
…Калі я пасля, у студэнцкія гады, жыў у Львове на вуліцы Марчанкі, то трапіць на яе мог, праходзячы па вуліцы Пякарскай. А праходзячы па Пякарскай, заўсёды згадваў Старыну.
І не з-за сваёй заўсёднай прыцененасці і нешматлюднасці, а з-за бруку. Большасць вуліц Львова пакрываў асфальт, а на Пякарскай усё яшчэ заставаўся брук, па якому ў свой час, пэўна, цокалі конскія падковы і ляскаталі кованыя колы экіпажаў. Як ляскочуць яны зараз па старынскому бруку.
Вядома, брукоўка на Пякарскай выканана больш майстэрна – хваляй. І самі камяні абабіты і адшліфаваны, падабраныя па колеру.
Старынская ж вуліца брукавалася, напэўна, самімі ж старынянамі, у гэтай справе, магчыма, вопыту яшчэ не меўшымі. І камяні рознага колеру і памеру, і дзе-нідзе яны вытыркаюцца вострым краем, які так і не затупілі колы калёс і брык.
Але ж галоўнае: брук на старынской вуліцы ляжыць да гэтага часу. І гразі ў Старыне вясной і восенню няма. Хіба што – у пачатку і ў канцы вёскі, дзе брук заканчваецца, і дзе вёска забудоўвалася ўжо пасля таго, як брук быў пакладзены, ды ёсць яшчэ праплешына ў бруку каля Аксінні – дзе падчас вайны ўпала бомба. Яму ад разрыву бомбы пасля засыпалі, а вось забрукаваць так і не дабраліся – ці, мо, пасля вайны было некалі і некаму, а потым неяк прызвычаіліся…
…Мы, старынскія мальцы, вельмі ганарыліся гэтай выявай цывілізацыі, якой не меў ніхто ў акрузе.
Але былі ў гэтай, несумненна, пазітыўнай асаблівасці вёскі і адмоўныя бакі, пра якія хацеў бы зараз згадаць.
Вось кажуць: калі нехта ў вёсцы чхнуў у адным яе канцы, то пачуецца: „Будзь здароў!” з другога канца. І хоць вёска цягнулася па абодва бакі брукаванай вуліцы на добрых кіламетры два, але калі летнім ранкам ці познім вечарам нехта ўязджаў у Старыну з аднаго канца, нават у другім яе канцы ўжо было не да сну. Калёсы так грукаталі па бруку ў ранішняй ці вячэрняй цішы, што і мёртвы б, здаецца, прачнуўся!.. Нас крыху ўратоўвала тое, што наша хата была збудавана значна пазней, у пасляваенны час, калі ўжо з дзесятак сяліб прадоўжылі вёску, аддаляючыся ад пачатку бруку. І грукат колаў па брукоўцы нас турбаваў ужо трохі меней.
І яшчэ адну напасць мелі мы праз брук у часы нашага летняга басаногага дзяцінства – гэта заўсёды збітыя пальцы на нагах. Мы ж рэдка калі хадзілі паволі, а ўсё бегалі па бруку з канца ў канец вёскі: то па справе – кароў выгнаць у поле, або сустрэць іх з пашы, а больш па сваіх хлапечых патрэбах. І кожны дзень увечары маці вохкалі, мыючы нам ногі і перавязваючы збітыя пальцы. На адной назе нарываў вялікі палец, і ты ўжо дні два-тры хадзіў, кульгаючы, як збіваў палец і на другой назе. І так бесперапынна ўсё лета!.. Вось, мабыць, два адмоўныя бакі наяўнасці прыкмет цывілізацыі ў выглядзе бруку ў Старыне.
Міхась Мірановіч. Старына. Іранічныя мемуары. Мінск. “Медысонт” 2020