Клуб у Старыне пабудавалі, як мне здаецца, недзе ў канцы пяцідзесятых гадоў. Бо самога будаўніцтва я не памятаю, а помню, калі клуб быў зусім новенькім. Месца пад яго было выбрана ідэальна: на пустыры ў сярэдзіне вёскі, на ўзгорку паміж Цэнтральнай і Белай дарогамі, непадалёку ад школы, малочнай, клецяў і Амяллянавай хаты, дзе тады знаходзіўся ларок.
Будынак быў вялікі, складаўся з двух памяшканняў: вялікай актавай залы са сцэнай і памяшкання паменей. У актавай зале, акрамя сцэны, былі расстаўлены радамі драўляныя лаўкі. Тут праводзіліся агульныя сходы калгаса, кожны дзень брыгадзір праводзіў ранішні нарад – даваў заданне на работу.
На сцэне клуба выступаў калектыў сваёй старынской мастацкай самадзейнасці, якім кіравала мая маці. Нярэдка на гастролі прыязджалі калектывы самадзейнасці з другіх вёсак – Весніцка, Судзілавічаў ці Дольцаў. Для старынянь было сапраўдным святам выступленне самадзейнасці Далецкай школы. Пабачыўшы афішы з паведамленнем пра канцэрт далецкіх настаўнікаў, старыняне з асаблівым нецярпеннем чакалі яго.
У клуб перанесла свае вечарынкі моладзь, якія раней яна праводзіла па хатах сяльчан. Дарэчы, бывала, што адначасова старэйшая моладзь, хлопцы і дзяўчаты сярэдняга ўзросту, і нават мы, дзятва, ладзілі свае асобныя вечарынкі.
У меншым памяшканні клуба нейкі час знаходзілася бібліятэка з бібліятэкаркай Феняй. А потым яна пераехала ў Дольцы. У гэтым пакоі знаходзіліся шафы з кніжкамі, сталы і крэслы.
У абодвух памяшканнях клубу былі грубкі, якія тапіліся зімой.
Па суботах у клуб прывозілі перасоўную кінаўстаноўку і вечарам дэманстраваліся фільмы. Калі на кінаафішы, што загадзя вывешвалася ў двух-трох месцах па вёсцы (у нашым канцы, напрыклад, – на сцяне клеці цёткі Даркі), не значылася: Акрамя дзяцей да 16 гадоў, то асобныя шчасліўчыкі са старынской дзятвы маглі патрапіць у клуб на сеанс разам з бацькамі. Бо ўваход быў платны і кінамеханік, які стаяў у дзвярах з кніжкай білетаў у руках, не прапускаў тых, хто наважваўся прашмыгнуць у клуб. Білеты, калі мне не здраджвае памяць, каштавалі па 50 капеек для дарослых і па 20 – для дзяцей.
Некаторыя з маіх старынскіх сябрукоў яшчэ да пачатку сеансу хаваліся пад сцэнай, а пасля пачатку кіно вылазілі адтуль і глядзелі фільм, калі, канечне, кінамеханік не заўважаў іх падчас перапынку для змены бабіны з наступнай часткай фільма, і не выганяў за дзверы. Тады заставалася толькі адно: прыляпіцца знадворку да акна і глядзець кіно праз шкло, без гукавога суправаджэння, бо гук з экрана заглушаўся грукатам бензінавага рухавіка, які прывозілі разам з кінаперасоўкай – электрычнасці ў тыя часы ў Старыне яшчэ не было.
У апошнія гады, калі і кінаперасоўка перастала ездзіць у Старыну, і самадзейнасць заняпала, клуб іншы раз выкарыстоўвалі для зберагання бульбы ці іншага ўраджаю. Культура – культурай, а есці заўсёды хочацца!..
Міхась Мірановіч. Старына. Іранічныя мемуары. Мінск. “Медысонт” 2020
Людзі і месцы, адзначаныя ў тэксце: ↓