Была калісьці ў Старыне прамысловая адзінка. На Белай дарозе, насупраць школы, пры павароце на Жаўніну, стаяла малочная. Гэта была невялікая драўляная будыніна. Усярэдзіне яе мне, наколькі памятаецца, удалося пабываць толькі раз – калі настаўніца Ганна Пятроўна вадзіла наш клас на экскурсію на гэтае наша прамысловае прадпрыемства. Як я разумею, у малочную звозілі малако з калгаснай малочнай фермы (а, можа, і ад індывідуальных здатчыкаў), сепарыравалі яго, а затым адпраўлялі ў Дольцы на цэнтральную малочную.
Халадзільнага абсталявання малочная не мела, бо ў той час Старына яшчэ не была электрыфікавана. Дык зберагалася малако, каб не скісла ўлетку, на лёдзе. Зімой з бліжэйшай сажалкі, што за школай, наразаўся лёд. Яго складвалі ў высокую гару насупраць малочнай і засыпалі апілкамі. А летам малочніцы даставалі яго па меры патрэбы і прыносілі ў малочную.
Малочніцамі працавалі дзве маладыя дзяўчыны-лабаранткі, прадстаўніцы не надта шырокага класу інтэлігенцыі ў Старыне. Гэта былі, як правіла, прысланыя дзяўчаты, якія перад гэтым вучыліся ні то ў Лепелі, ні то ў якімсьці другім горадзе ў адпаведнай вучэбнай установе. Як звычайна, дзяўчаты траплялі ў Старыну яшчэ незамужнімі, і з’яўляліся тут самымі жаданымі нявестамі для старынскіх хлопцаў-халасцякоў. Памятаю дзвюх апошніх старынскіх малочніц: Жэню і Франю. Іх адразу ж прыкмецілі старынскія халасцякі.
З Жэняй ажаніўся Пецька (здаецца, так яго звалі), сын Гэлькі-цыганкі, прыгажун з кучаравымі валасамі, былы марак. Пасля вяселля яны хутка некуды з’ехалі са Старыны.
Франя выйшла замуж за Валодзю Русецкага. Яны пабудавалі сабе хату ў пачатку Старыны з боку Дольцаў, і да канца жыцця жылі ў Старыне. Валодзя кіраваў саўгаснай брыгадай электрыкаў, а Франя, пасля таго, як малочная зачынілася, пайшла працаваць у мясцовую саўгасную сельгасбрыгаду.
На тым месцы ад малочнай зараз і слядоў не збераглося, але ў маёй памяці засталася, як першае (і, мабыць, адзінае) прамысловае прадпрыемства ў Старыне.
Міхась Мірановіч. Старына. Іранічныя мемуары. Мінск. “Медысонт” 2020
Людзі і месцы, адзначаныя ў тэксце: ↓