Не ведаю, адкуль з’явілася гэтая назва, але населеныя пункты, якія знаходзіліся на захад ад Старыны, а таксама ўвесь той заходні край у нас называлі адным словам – Апіяршчына. Калі старынскія мальцы ў суботу збіраліся на танцы, то можна было пачуць:
– Вы куды?
– У Судзілаўшчыну.
– А вы?
– А мы ў Апіяршчыну.
Судзілаўшчынай называлі напрамак на поўнач ад Старыны. Але там была вёска Судзілавічы, куды, звычайна, на танцы ў клуб і хадзілі нашы мальцы.
А ў Апіяршчыне такой вёскі не было. Я вось спецыяльна паглядзеў на карту мясцовасці: і на дарэвалюцыйную, і на перадваенную, і сучасную – нідзе ніякай Апіяршчыны няма.
Ёсць Адворыца – самая блізкая да нас вёска ў тым баку. Была Башоўка, адкуль родам нядаўні мой знаёмец прафесар Генадзь Броўка, з якім мы пазнаёміліся на сустрэчы знакамітых землякоў ва Ўшачах у 2019 годзе. Зараз, праўда, Башоўкі на карце няма – перастала існаваць. Ёсць Глінішча (як мне думаецца, не дай Бог трапіць туды вясной ці ўвосень!) Капцы, дзе, наколькі памятаецца, працавала ў школе мама. Касары, дзе працаваў прарабам перад смерцю дзядзька Грышка, і куды мы ездзілі з ім ці то за грыбамі, ці то на паляванне. Лясіны, адкуль родам дзядзька Васіль. Рагазіна, дзе быў клуб, і куды хадзіла на танцы другая частка старынской моладзі. І ёсць, нарэшце, вёска Афераўшчына. Дык вось, калі памеркаваць, ці не ад яе пайшла ў нас назва Апіяршчына? Вельмі сугучна. Магчыма, трансфарміравалася назва ў мове людзей, якія ніколі ў той бок не хадзілі… Тым больш, што і сама Афераўшчына на розных картах называецца па-рознаму: і Ахфераўшчына, і Оферовщина, і Oferowszczizna…
Адкуль жа ўзнікла Апіяршчына – зараз, пэўна, ніхто і не скажа. У свой час мы не зацікавіліся, а зараз ужо няма каго пытаць. Як я ўжо неяк пісаў: мы самі непрыкметна сталі тымі, у каго пытаюць. А адказаць – не маем чаго…
Міхась Мірановіч. Старына. Іранічныя мемуары. Мінск. “Медысонт” 2020
Гл. таксама: Гісторыя: Апіяршчына